Osmanlı Sanayisindeki Vergi Muafiyetleri

Osmanlı Devleti Tanzimat sonrası dönemde, ekonomiye olan bakışını değiştirmiştir. Artık mali kaygıların yanında, iktisadi düşünceler de dikkate alınmaya başlanmıştır. Devlet bu amaçla ülkenin sanayii altyapısını geliştirmeye çalışmıştır. Sanayileşme yolunda harcanan geniş bütçe ve gösterilen önemli çabalara rağmen, bu hedef için bazı sorunlar ortaya çıkmıştır. Bunlara ilaveten dönemde devlet, bazı savaşlara girmiştir. Savaşlar sebebiyle ülke hazinesi, sanayi finansmanında büyük güçlüklerle karşılaşmıştır. Bu durum karşısında 1880’lerden itibaren, Osmanlı sanayileşmesinde özel sektörün yeri ve önemi artmaya başlamıştır. Devlet sanayileşme yolundaki iki önemli sorun olan, teknoloji transferi ve hammadde alanlarında girişimcilere çeşitli muafiyetler tanımıştır. Bunun haricinde girişimciler, ilave vergi ayrıcalıklarıyla da desteklenmiştir. Fakat zaman içinde ortaya bazı suistimaller çıkmıştır. Bu durum sebebiyle, devlet bazı denetim mekanizmalarına sahip olmak ihtiyacını hissetmiştir. Gelişmiş teknolojinin ülke içerisine getirilmesi için, Sanayi İdaresi teknoloji transferi alanındaki talepleri incelemeye başlamıştır. Osmanlı Devleti sadece dönemin en ileri teknolojisi olan buhar gücünü desteklemektedir. Vergi muafiyeti bu teknolojiye sahip makinelere tanınmıştır. Diğer önemli sorun olan hammadde içinse, vergi iadesi yöntemi uygulanmıştır. Bu yöntemin amacı verilen ayrıcalıkların ticaret için değil de, üretim amaçlı kullanıldığının kontrolüdür. Kısacası Osmanlı Devleti, modern teknolojiyi kullanarak üretim yapan girişimcileri desteklemeyi ilke edinmiştir.